qer142018
Terapitë gjenetike janë të pasigurta. Zbulohet se editimi i gjeneve, mund të shkaktojë kancer
Përdorimi terapeutik i editimit të gjeneve nëpërmjet teknikës së njohur si CRISPR-Cas9 mund të shtojë padashur rrezikun e kancerit, sipas një studimi të ri të Institutit Karolinska të Stokholmit (Zvicër) dhe të Universitetit të Helsinkit (Finlandë).
Kërkuesit thonë se janë të nevojshme studime të tjera për të garantuar sigurinë e këtyre "gërshërëve molekulare" që përdoren për të korrigjuar fragmentet defektoze të ADN-së. Ato përdoren aktualisht në studimet klinike për imunoterapinë kundër kancerit në SHBA e në Kinë dhe do të eksperimentohen edhe në patologjitë hematologjike të trashëguara, siç është anemia me qeliza në formë drapri.
Kërkuesit thonë se përdorimi i CRISPR-Cas9 në qelizat njerëzore, në një ambient laboratori, mund të aktivizojë proteinën p53, që praktikisht ka si funksion riparimin e ndërprerjeve të ADN-së në një qelizë. Kështu, kur është aktive, p53-shi redukton efikasitetin e editimit të gjenit CRISPR-Cas9 dhe pikërisht për këtë shkak, qelizat që nuk përmbajnë p53 ose që nuk janë në gjendje ta aktivizojnë, shfaqin një modifikim gjenetik më të mirë pas editimit. Fatkeqësisht, ama, ka edhe një anë tjetër të medaljes. Mungesa e p53-shit është e njohur edhe për kontributin e saj në rritjen e qelizave në mënyrë të pakontrolluar dhe për t'i shndërruar ato në qeliza kanceroze.
"Nëse zgjedhim në laborator qelizat që kanë riparuar me sukses gjenin e dëmtuar që kishim si qëllim të sistemonim, mund të tërheqim në mënyrë të papritur qeliza pa proteinën p53 funksionale", shpjegon Emma Haapaniemi (Instituti Karolinska), e cila është autore kryesore e studimit. "Nëse më tej e transplantojmë këtë te një pacient, siç bëhet për shembull në terapinë gjenetike për sëmundjet e trashëguara, këto qeliza mund të shkaktojnë kancerin. E gjitha kjo, pa dyshim që ngre shqetësime sa i përket sigurisë së terapive gjenetike të bazuara në CRISPR", vazhdon ajo.
Sipas autorëve, CRISPR-Cas9 mbetet një instrument i fuqishëm me një potencial të pabesueshëm terapeutik, por si të gjitha trajtimet mjekësore, edhe terapitë e bazuara në të, mund të kenë efekte anësore për të cilat pacientët dhe operatorët shëndetësorë duhet të jenë në dijeni.
"Studimi ynë sugjeron që punimi i ardhshëm mbi mekanizmat që aktivizojnë p53-shin si përgjigje ndaj CRISPR-Cas9 do të jetë thelbësor në përmirësimin e sigurisë së terapive të bazuara në CRISPR-Cas9", përfundojnë kërkuesit.
Nature Medicine 2018. doi: 10.1038/s41591-018-0049-z
https://www.nature.com/articles/s41591-018-0049-z