maj142024
Parandalimi i sëmundjeve kardiovaskulare. SIPREC: Ja, 10 rregullat
Parandalimi kardiovaskular. SIPREC: Ja, 10 rregullat
Njohja e armikut në çdo aspekt të tij, është rregulli i parë për ta luftuar atë dhe për të fituar. "Mëma e çdo projekti parandalimi është njohuria, ndërgjegjësimi se sa ndikojnë dhe sa të dëmshme janë veset e këqija dhe faktorët e rrezikut për zemrën dhe për arteriet, por edhe për faktin se shëndeti kardiovaskular ndërtohet ditë pas dite, që në rini", shpjegojnë ekspertët e Shoqatës Italiane për Parandalimin Kardiovaskular (SIPREC). Specialistët shtojnë edhe kërcënime të tjera për shëndetin e zemrës dhe enëve të gjakut, si: smogu dhe format e tjera të ndotjes, problemet e gjumit, stresi, dietat e gabuara të shkaktuara nga moda dhe nga rrjetet sociale, mësuesit dhe këshilluesit e këqinj.
Faktorët kryesorë të rrezikut për shëndetin e zemrës dhe arterieve janë: kolesteroli i lartë, hipertensioni, duhanpirja, diabeti, mbipesha/obezitetit dhe jeta sedentare. Megjithatë, mund të shtojmë edhe të tjerë, si ndotja, gjumi jo i qetë dhe i pamjaftueshëm, stresi, mënyrat e ushqyerjes dhe këshillat e këqija të rrjeteve sociale. Duke u nisur nga këto, ja 10 rregullat e kardiologëve për mbrojtjen nga sëmundjet kardiovaskulare, duke ndjekur një stil të shëndetshëm jetese:
1. Matematika e shëndetit. Pikënisja për njohjen e rrezikut kardiovaskular është matja konstante e tij. Vlerat e tensionit mund të kontrollohen lehtësisht në shtëpi, nëpërmjet një aparati elektronik, duke i shënuar në një fletore ose në celular, që më pas t'i komunikohen mjekut. Një tjetër matje e rëndësishme që mund të kryhet në shtëpi është ajo e peshës, e cila duhet të kryhet në mëngjes. Ndërsa, kolesteroli i keq, LDL, trigliceridet dhe glicemia mund të kontrollohen periodikisht nëpërmjet analizave të gjakut, duke filluar në moshën 20-vjeçare.
2. Dieta "one-health". Ajo çka i bën mirë mjedisit, i bën mirë edhe shëndetit të zemrës dhe të arterieve. Për shembull, dieta mesdhetare, përveçse mund të jetë gjatë zgjedhja më e mirë për shëndetin tonë, është edhe një nga më ekologjiket. Pra, dritë jeshile për frutat dhe perimet, për farat dhe frutat e thata, drithërat integrale, produktet e qumështit me pak yndyrë, vezët, peshkun (sidomos yndyra e peshkut blu, ose salmonit), mishrat e bardha. Dritë portokalli, që priret për nga e kuqja për ëmbëlsirat, mishrat e kuq dhe të përpunuar, të cilët janë edhe ndër armiqtë e shëndetit të planetit.
3. Kujdes me gazin. Nëse preferohet ai i verës së gazuar apo shampanjës (por, edhe në këtë rast, duke qenë se ka prani alkooli, duhet maturi dhe nuk duhet të tejkalohet 100 gr alkool në javë), pijet e gazuara dhe pijet me sheqer duhet të shmangen patjetër. Një gotë, një herë në kaq është e pranueshme, por nuk duhet të kthehet në ves.
4. Cigare? Jo, faleminderit! Duhanpirja përbën rrezik për shëndetin e të gjithë organizmit (përgjegjëse për gjysmën e vdekjeve të shmangshme te duhanpirësit). Kujdes edhe nga ata që pijnë duhan pranë jush, sepse edhe tymosja pasive vë në rrezik zemrën dhe arteriet. Një mënyrë për ta lënë duhanin është përdorimi i përkohshëm i cigareve elektronike ose i duhanit të ngrohur. Megjithatë, këto metoda duhet të përdoren për një periudhë të shkurtër kohe, pasi paraqesin rrezik, sidomos për mushkëritë.
5. Më shumë atlete e më pak taka. Lufta kundër jetës sedentare nis edhe nga këpucët. Është shumë e rëndësishme të lëvizni të paktën 5 minuta çdo orë, duke ecur nëpër pallat, duke ngjitur shkallët, apo duke përshkuar korridorin. Kjo bëhet më e lehtë po të vishni këpucë të rehatshme.
6. Mbroni gjumin. Nuk është vetëm ndotja atmosferike që e dëmton zemrën dhe arteriet, por edhe ajo akustike dhe vizuale. Zhurma apo drita e tepërt, jo vetëm ajo që vjen nga jashtë, por edhe ajo e tabletëve dhe celularëve, mund të dëmtojë strukturën dhe kohëzgjatjen e gjumit. Të fjeturit keq ndikon në shtimin e peshës, e cila me raste mund të shkaktojë edhe rritje të tensionit dhe shtim të rrezikut për diabet dhe kolesterol të lartë. Tapat e veshëve dhe maska e syve mund të mbrojnë shëndetin e zemrës, duke favorizuar një gjumë të mirë gjatë natës.
7. Largoni stresin nga jeta juaj. Stresi i bën keq zemrës dhe arterieve. Sporti apo ecja, sidomos në natyrë, të rrethuar nga pemët, apo në buzë të lumit, ndikon jashtëzakonisht në procesin e qetësimit.
8. Thjeshtësoni dhe organizoni. Ndonjëherë, për korrigjimin e faktorëve të rrezikut, janë të nevojshme barnat, si ato kundër hipertensionit, kolesterolit, apo diabetit dhe kjo mund të shkaktojë probleme në respektimin e terapisë. "Kombinimet e shumë përbërësve aktivë në të njëjtën tabletë mund të jenë të dobishme, sidomos kur janë shumë barna për t'u marrë. Kutia mbajtëse e barnave, me ndarje për datat dhe oraret, apo alarmet në celularë, ju vijnë në ndihmë për të kujtuar kohën e marrjes së barnave gjatë ditës", shpjegojnë ekspertët.
9. Mos i bojkotoni vaksinimet. Vaksinimet kundër gripit, por edhe kundër pneumokokut, Covid-19 dhe virusit respirator sincicial, te të moshuarit dhe te personat e dobët nga ana shëndetësore, ndihmojnë në reduktimin e rrezikut për sëmundje kardiovaskulare.
10. Lundroni në ujëra të sigurta. "Dr. Google" e çmend këdo, por këshillat e tij nuk janë gjithmonë të sakta. Vizitoni faqe të cilat janë të certifikuara dhe të sigurta, me qëllim shmangien e informacioneve të gabuara mbi shëndetin, të cilat mund të ndikojnë negativisht në shëndetin tuaj të përgjithshëm, e jo vetëm në atë kardiovaskular.